Παρά τους κινδύνους των νέο-αναδυόμενων νοσημάτων και τον φόβο τρομοκρατικών επιθέσεων, ο αριθμός των ταξιδιωτών κάθε χρόνο αυξάνει ενώ το εύρος των προορισμών διευρύνεται όλο και περισσότερο, καθώς οι ταξιδιώτες στις μέρες μας προτιμούν όλο και πιο απομακρυσμένους και εξωτικούς προορισμούς.
Ενδεικτικά, το 1950 ο αριθμός των διεθνών ταξιδιωτών σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν μόνο 50 εκ., το 1970 οι ταξιδιώτες αυξήθηκαν στα 150 εκ., και το 2001 έφτασαν στα 693 εκ., δηλ. μέσα σε 20 και 30 χρόνια αντίστοιχα παρατηρήθηκε αύξηση της τάξεως του 300% και 480%! Μόνο το 1999, 75 εκ. κάτοικοι ανεπτυγμένων χωρών επισκέφθηκαν αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ τα επόμενα χρόνια ο αριθμός αυτός παρουσίασε εκθετική αύξηση.
Από τους περασμένους αιώνες ήταν γνωστά στοιχεία για μετάδοση νοσημάτων, όπως η πανώλη, ο κίτρινος πυρετός ή η σύφιλη, μέσω ιεραποστολών και εξερευνητών που ταξίδευαν σε χώρες εκτός Ευρώπης. Σε αυτά, τις τελευταίες δεκαετίες, ήρθαν να προστεθούν και νέα, αναδυόμενα νοσήματα όπως η HIV λοίμωξη και η πολυανθεκτική ελονοσία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του SARS· η νόσος, μέσα σε διάστημα λίγων μόλις εβδομάδων, επεκτάθηκε σε όλον τον κόσμο μέσω των ταξιδιωτών απειλώντας τη δημόσια υγεία. Σημαντικότερα εξάλλου, από πλευράς κινδύνου θνητότητας για τον ταξιδιώτη, είναι τα ατυχήματα και η έξαρση προϋπάρχουσας νόσου (π.χ. καρδιακή νόσος).
Με βάση αυτά τα δεδομένα, ορισμένοι κλινικοί γιατροί άρχισαν, από την δεκαετία του 1980, να μελετούν τις αρχές και τις συστάσεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθού για την προστασία της υγείας του ταξιδιώτη. Η μελέτη της πρόληψης των νοσημάτων που αφορούν τον ταξιδιώτη αναπτυχθηκε παράλληλα με τον αριθμό των ταξιδιωτών και το εύρος των προορισμών, για να πάρει στις μέρες μας τη μορφή του εξειδικευμένου τομέα.
Η ταξιδιωτική ιατρική αποτελεί τον τομέα φροντίδας υγείας που ασχολείται κυρίως με την πρόληψη των νοσημάτων που αφορούν τον ταξιδιώτη, και κατά δεύτερο λόγο, με την εκτίμηση και αντιμετώπιση του ταξιδιώτη που νοσεί μετά την επιστροφή του. Κατ’ επέκταση, αποτελεί τομέα της δημόσιας υγείας, δεδομένης της εμπλοκής της στη διαχείριση εισαγόμενων νοσημάτων.
Η Ταξιδιωτική Ιατρική άπτεται πολλών ιατρικών ειδικοτήτων και υποειδικοτήτων όπως η λοιμωξιολογία και τροπική ιατρική, η δημόσια υγεία, η προληπτική ιατρική, η γεωγραφική ιατρική και η γενική ιατρική. Στις περισσότερες χώρες υπηρεσίες ταξιδιωτικής ιατρικής παρέχουν εξίσου τόσο οι κλινικοί ιατροί όσο και οι νοσηλευτές ή οι επόπτες υγείας. Αυτό εξάλλου, που την διαφοροποιεί από άλλους τομείς της ιατρικής είναι η ταχύτατη μεταβολή των δεδομένων που επικρατούν σε κάθε χώρα του κόσμου τη δεδομένη στιγμή, καθώς εξάρσεις επιδημιών, φυσικές καταστροφές και μεταναστεύσεις ομάδων πληθυσμού, μπορεί ανά πάσα στιγμή να αλλάξουν το σχετικό κίνδυνο για τον ταξιδιώτη.
Πηγή: Εγχειρίδιο Ταξιδιωτικής Ιατρικής ΚΕΕΛΠΝΟ